10 Türk Lirası’nın arkasındaki yüz, matematiği sevdiren bilge ve sayıların efendisi olarak tanınan Cahit Arf; Arf Değişmezi, Arf Halkaları ve Arf Kapanışları gibi kendi adıyla bilinen matematik terimlerini ve Alman matematikçi Helmut Hesse’yle Hesse-Arf kuramını bilim dünyasına kazandıran dünyaca ünlü bir Türk bilim insanıdır.
11 Ekim 1910 tarihinde Osmanlı İmparatorluğunun bir parçası olan Selanik’te doğan, Balkan Savaşları nedeniyle ailesi ile birlikte İstanbul’a taşındıktan sonra gittiği Kabataş Erkek Lisesi ve İstanbul Erkek Lisesi’nde matematiğe olan yeteneği keşfedilen Cahit Arf, lise eğitimini Paris’teki St. Louis Lisesi’nde bitirir. Türkiye’ye döndükten sonra yüksek öğrenim görmek üzere sınavla Avrupa’ya gönderilecek aday öğrenciler arasına alınan Arf, yüksek öğrenimini 1932 yılında Fransa’da Ecole Normale Superieure’de tamamlar. Tekrar Türkiye’ye döndüğünde Galatasaray Lisesi’nde matematik öğretmenliği yapan ve daha sonra İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’nde çalışan Arf, doktorasını yapmak için tekrar Avrupa’ya gider ve Göttingen Üniversitesi’nde doktorasını tamamlar.
1939 yılında yurda döndükten sonra İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’nde görevine devam eden; 1943 yılında profesör, 1955 yılında da ordinaryüs profesörlüğe yükselen Arf, bir süre Robert Koleji’nde de çalıştıktan sonra 1964 yılında Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu’nun (TÜBİTAK) ilk Bilim Kurulu Başkanı olur. Amerika Birleşik Devletleri başta olmak üzere matematik alanında çeşitli araştırma ve incelemelerde bulunan, California Üniversitesi’nde konuk öğretim üyesi olan Cahit Arf, yurt dışından aldığı pek çok teklife rağmen Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde öğretim üyesi olarak çalışmaya başlar.
Almanya’nın ünlü bir matematik dergisi olan Crelle Journal Dergisi’nde çalışmaları yayımlanan Cahit Arf; cebir, sayılar teorisi, esneklik teorisi, analiz, geometri ve mühendislik matematiği gibi çok çeşitli alanlarda 20’den fazla özgün çalışmayla matematiğe ciddi katkılar sunar. Ayrıca, çalışmalarıyla 1943 yılında İnönü Ödülü’nü ve daha sonra 1974 yılında TÜBİTAK Bilim Ödülü’nü kazanmıştır.
Arf Değişmezi (Arf Invariant), Arf Halkaları (Arf Rings) ve Arf Kapanışı (Arf Closure) gibi matematikte kendi adıyla anılan çalışmalarıyla matematik dünyasının önde gelen bilim insanları arasında yer alan Arf; bunların yanı sıra, Alman matematikçi Helmut Hesse’yle Hesse-Arf (Hasse-Arf Teorem)” kuramını matematiğe kazandırmıştır.
1997 yılının Aralık ayında İstanbul’da vefat eden Cahit Arf’ın anısı; 10 Türk Lirası’nın arka yüzünde, kurucu üyesi olduğu Türk Matematik Derneği’nde, Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından başarılı öğrencilere verilen Cahit Arf Başarı Bursu’nda ve sayısız projede yaşatılmaktadır.
