SKF’nin ayarlanabilir takozları, Şili’de inşa edilmekte olan dünyanın en büyük yakın kızılötesi teleskobu ELT’de önemli bir görev üstleniyor.
SKF kataloğunda fazla dikkat çekmeyen bir ürün olan ayarlanabilir takoz, dev bir teleskobun inşasında kilit rol oynuyor. Avrupa Güney Gözlemevi’nin (ESO) Şili’de inşa edilmekte olan son derece büyük teleskobu ELT’nin, 2028’de tamamlandığında dünyanın en büyük görünür/yakın kızılötesi teleskobu olması planlanıyor. 39 metre genişliğindeki ana aynası, çelik flanşlar ve SKF vibracon ayarlanabilir takozlar kullanılarak bir taban yapısına bağlanmış 798 ayrı altıgen parçadan oluşuyor.
İtalyan mühendislik firması Cimolai’de yapısal mühendis olan Marco Colussi, “Her flanş dört ayarlanabilir takoz üzerine oturuyor. Her ayna segmentini yeniden ayarlama yeteneği, teleskobun başarısı için anahtar öneme sahip” diyor.
Her düşük profilli Vibracon birimi tipik olarak 12 mm’ye kadar ayar yapılmasına olanak tanıyor. 15 mm’ye kadar ayar gerektiren bu uygulama, birkaç tasarım değişikliği yapılmasını gerektiriyor.
Uygulamada ilk olarak Cimolai ayar aralığını 15 mm’ye uzatmak için ekstra rondelalar eklenirken, aynanın 39 metrelik genişliği boyunca milimetrenin onda biri hassasiyetle konumlandırılmak zorunda kalıyor. Aynı zamanda sınırlı bir tasarım alanına sığdırılmak zorunda olan takoz için bu yükseklik 25 mm ile sınırlı kalıyor.
Ek olarak, ters çevrilerek monte edilen takozlar, Cimolai’nin sistemin sertlik gereksinimlerini karşılamasına yardımcı oluyor. Yüksek sertlik, aynanın ağırlığını azaltmaya yardımcı olurken, bu da teleskobun stabilitesini ve performansını artırıyor.
Genel olarak, ana aynada her ayna segmenti için 12 adet olmak üzere 9.500’den fazla SKF Vibracon SM 16 ELP-ASTR düşük profilli takoz kullanılması planlanıyor. Takozlar, tutarlı kalite sağlamak ve zorlu ortamlarda performanslarını artırmak için bireysel olarak yüzey işlemine tabi tutuluyor.
ELT inşasının yaklaşık 1.4 milyar euroya mal olması planlanıyor. Bu teleskop ile diğer şeylerin yanı sıra, öte gezegenlerin aranması ve yakın galaksilerin incelenmesi hedefleniyor.
