Doğru fren seçimi

Cengiz Şeker, Makine Mühendisi, Fatih Otomasyon Mekatronik Sistemleri

Fatih Otomasyon olarak 22 yıllık tecrübemiz ve yetkin mühendislik becerilerimiz ile bütün müşterilerimize kendi sistemlerine en uygun çözümleri üretiyoruz. Bu bağlamda 1960 yılında kurulmuş olan, bu zamana kadar hidrolik ve pnömatik frenler üreten COREMO OCMEA firması, kalitesi, aktif ve uygun çözümleri ile en büyük yardımcımızdır.

COREMO OCMEA’nın ürettiği frenler; gemi, sac ve metal sanayii, vinç ve kaldırma sistemleri, kablo ve tel sanayii, plastik film ve ambalaj, petrol sanayii, enerji (rüzgâr türbini vb.), maden, kauçuk ve araba lastik sanayi, eğlence (lunapark vb.) gibi çok çeşitli sektörlerde kullanılmaktadır.

Gelişen teknoloji ile günümüzde makinaları, daha hızlı ve daha verimli kullanmak mümkün hale gelmiştir. Bu yüksek hız sebebiyle makine duruş, durdurma ve yavaşlatma süreleri de çok daha önemli bir hâl almıştır. Makineyi durdurma süresi ne kadar uzun olursa, durana kadar geçen sürede harcanan malzeme, hammadde sarfiyatı daha fazla olmaktadır. Bu durumda doğru fren seçimi boşa giden malzeme sarfiyatını birebir etkilemektedir.

Çalışma şekillerine göre frenler

Çalışma şekillerine göre frenleri negatif ve pozitif olarak ikiye ayırabiliriz.

Pozitif frenler: Hidrolik veya pnömatik olarak doğrudan basınç etkili frenlerdir. Verilen basınç miktarınca frenleme kuvveti uygularlar.

Negatif frenler: Yay etkili frenlerdir. Bu frenler normalde yay etkisi ile kapalı hidrolik ya da pnömatik basınç ile açık konumdadır. Onoff çalışmaktadır.

Uygulama şekillerine göre frenler

Uygulama şekillerine göre frenleri acil-stop, tansiyonlama, dur-kalk (cycle stop) şeklinde sınıflandırabiliriz.

Tansiyonlama: Dönen bir sistemi yavaşlatmak, çözgü bobininde çözülen malzemeye gergi vermek için kullanılan pozitif tip frenlerdir. İstenen gergi değerini yakalamak için pnömatik ya da hidrolik basınç arttırılıp azaltılarak, neredeyse birebir bir frenleme kuvveti elde edilir.

Ambalaj, kablo tel, kağıt ve sac metal gibi bobinden bobine aktarım olan sektörlerde sıkça bu çeşit frenler kullanılmaktadır.

Acil-stop: Dönen bir sistemi, acil durumlarda, güç kesildiğinde, makine duruşlarında, istenilen sürede durdurmak için kullanılan negatif frenlerdir. Acil durumlar için kullanıldığından fren hesabı ve seçimi çok önemlidir. Atalet, motor ve yük verileri çok iyi hesaplanıp, emniyetli duruş mesafesi ve süresinde sistemin durması gerekmektedir. Bu tip fren seçimleri kesinlikle göz kararı veya kaba hesap ile yapılmamalıdır. Özellikle insan taşıyan vinç sistemlerinde dikkat edilmesi gerekmektedir. Ambalaj, kablo tel, sac metal ve kâğıt gibi sektörler ile beraber vinç makinaları, maden, gemi ve petrol platformları vb. sektörlerde de acil stop frenleri kullanılmaktadır.

Cycle stop: Devamlı dur kalk yapan makinalarda kullanılan negatif pnömatik ya da hidrolik frenlerdir. Frenleme momentini etkileyen bir diğer önemli faktör de sürtünme katsayısıdır. Kullanılan disk ve fren balataları arasında oluşan sürtünme katsayısı frenleme momentini birebir etkiler.

Formül açıklaması

• F: gerçekleşen frenleme kuvveti 
• Fs: Frenleme kuvveti 
• µ : Sürtünme katsayısı

Bütün bu bilgiler ışığında fren seçimi yapılırken görüleceği üzere önemli olan iki veri İhtiyaç duyulan frenleme momenti ve frenleme esnasında açığa çıkacak olan ısı enerjisidir. Seçilen fren bu her iki değerimde karşılamak zorundadır. Aksi durumda Seçilen fren ihtiyaca karşılık vermeyecektir. Dahası uygulama insan canını dahi tehlikeye sokabilecek düzeyde ise maalesef kötü sonuçlar ortaya çıkabilir.  

Nihayetinde, doğru fren seçiminde hedef; Kullanıldığı sistemde ve kendisinde, herhangi bir deformasyon oluşturmadan, istenen durma süresine en yakın şekilde sistemin durdurulmasıdır. 

Fatih otomasyon olarak, karşılaşabileceğiniz her türlü problem için, en uygun ve güvenilir çözümleri sunmaya 22 yıldır olduğu gibi, bundan sonrada devam edeceğiz. 

COREMO ürün kataloğu

www.fatihotomasyon.com.tr