Elektrik motoru nedir?

Elektrik motoru, elektrik enerjisini mekanik enerjiye dönüştüren aygıta verilen isimdir. Her elektrik motoru biri sabit (stator) ve diğeri kendi çevresinde dönen (rotor ya da endüvi) iki ana parçadan meydana gelmektedir. Bu ana parçalar, elektrik akımını ileten parçalar (sargılar gibi), manyetik akıyı ileten parçalar ve konstrüksiyon parçaları (vidalar ve yataklar gibi) vs. farklı parçalardan meydana gelmektedir.

Elektrik motoru elektrik enerjisini mekanik enerjiye dönüştüren aygıta verilen isimdir.

Temel olarak elektrik motorları, alternatif akımla çalışan elektrik motorları ve doğru akımla çalışan elektrik motorları olarak ikiye ayrılırlar.

Alternatif akım motorları iki grupta toplanabilir: Asenkron motorlar (indüksiyon motorları) ve senkron motorlar. Bu motorların temel çalışma prensibi, manyetik saclardan yapılmış bir kütlenin, döner bir elektromanyetik alan yardımıyla sürüklenmesine dayanır.

Doğru akım motorları ise, doğru elektrik akımı ile çalışmak üzere tasarlanmıştır. En yaygın türleri fırçalı ve fırçasız olan tipleridir.

Öncesinde EFF şeklinde yapılan standart tanımları, Uluslararası Elektroteknik Komisyonu (IEC) tarafından yayımlanan ve 2009 yılında CENELEC ile Avrupa normu haline gelen; 2010 yılında ise TSE tarafından kabul edilen TS EN 60034-30 standardıyla, elektrik motoru verimlilik sınıflarına IE1, IE2, IE3 ve IE4 şeklinde bir tanımlama getirilmiştir. Bu yeni tanımlamaya göre IE1 standart verimli, IE2 yüksek verimli, IE3 çok yüksek verimli ve IE4 süper çok yüksek verimli motorlar olarak tanımlanmıştır. 60034-30-1 standardına istisnalar için ise başlıca; çoklu hızlar için tasarlanmış motorlar; mekanik çeviricili motorlar; pompa, fan, kompresörde olduğu gibi makinanın içine tamamen entegre edilen motorlar; sıvıya tamamen daldırılılarak çalıştırılmak üzere tasarlanmış dalgıç motorlar, ex-proof ve fren motorları sayılabilir.

Servo elektrik motoru

Küçük çaplı ve genellikle içerisinde kompanzasyon sargısı olan; kuvvetli manyetik alanı boyu uzun doğru akım motorlarına servo motor denir. Servo motorlar alternatif akımla çalışan motorlar ya da doğrudan akımla çalışan motorlardan türetilmiş; pozisyon kontrolü için mutlaka bir encoder ve sürücü gerektiren sistemlerdir.

Ex-proof motorlar

Ex-proof elektrik motorları en temel tanımıyla; gaz veya buhar patlamalarına mukavemet edebilen ve patlama ile buna bağlı oluşabilecek kıvılcımların ortamdaki gaz vs. ile temas edip ateşlenmeye ve patlamaya sebebiyet vermesine engel olan elektrik motorlarıdır.