Küçük control vanaları laboratuvarlar, pilot tesisler ve ticari proses endüstrisindeki oldukça küçük akış debilerini kontrol etmek için tasarlanmışlardır. Onlar ki özel trimler, daha küçük vana gövdeleri, seyir menzilleri(travel ranges) ve aksesuarları kullanırlar. Kullanılan özel trim parçaları çıkış mesnet halkasını daraltarak ve inceltilmiş vana plügü(tapa) kullanarak küçük akışların hızının kontrolünü tayin eder. Bu parçalar çok yakın toleranslarla işlenirler, böylece çok küçük Cv akış katsayısı değerleri başarılır.
Vana Bilgileri
Nominal seyir H100
Anlamı tam açılmış vanadaki seyirdir ve her bir vanaserisi için sabitlenmiştir.
Akış katsayıları
KV-değeri
KV- değeri’nin manası, Δp = p1-p2 = 1 bar bir basınç düşümündeki 5 ilâ 300 C’deki suyun m3/saat cinsinden qv akış debisi spesifik seyir H’de kontrol vanasından geçer.
Kvs-value
Anlamı nominal seyir H100’deki KV-değeridir ve vanayı tayin etmede kullanılır.
kvs100değeri
Anlamı nominal seyir H100’deki KV-değeri’dir. Tanımlanan Kvs-değerinden sapması ± 10%’dan daha fazla olmamalıdır. Tablolarda verilen bir konstrüksüyon değeridir.
İhtar: ABD’de KV- değeri, 60°F’daki BD-galon/dak. Akış debisindeki suyun Δp 1PSI basınç düşümü olarak tarif edilir.
Bunun anlamı: Cv = 1,17 x kv ve KV = 0,86 x Cv
Δpv100
Anlamı, tam açık vana üzerine düşen basınç olup Kvs –değerini hesaplamakta kullanılır.
Normatif referans: DIN/IEC 60534
RECO® Kontrol Vanasının Ebatlandırılması
Uygun kontrol vanasının seçiminde yardımcı bazı kılavuzlar aşağıdadır. Gerçekte hesaplama daha
komplekstir.Bknz Avrupa standardı EN 60534-2-1
Kontrol vanası montaj parçalarının seçimi, niyet edilen kullanım için vana gövdesi stili, malzemesi ve trim konstrüksüyonu tasarımının elde olanın en iyisini temin etmek için özel bir irdeleme gerektirir. Kapasite gereksinimleri, basınç menzilleri ile beraber bir takım ilave bilgiler müşteri tarafından sağlanmalıdır ki mevcut servis şartları için mümkün olan en uygun kontrol vanası seçilsin. Aşağıdaki hesaplama örneği, tatmin edici işletimi temin etmek için ihtiyaç olan bütün bilgileri ibraz etmektedir.
Ebatı belirlemek ve kontrol vanasını seçmek için özel bir yazılım kullanılır.
Program, verilen uygulama için kv değerini hesaplar. Hesaplanan kapasite, tam yük noktasının altında kalması halinde, fiili vana ebatı daha küçük seçilebilir, bknz tablo. Halihazırda temel vana seçimini daha iyi anlamak için elle hesaplanmış basit bir örnek:
Vana ihtiva eden timsali kontrol lubu
(Typical closed control loop* including a valve)
Kontrol sistemi kontrolör ve aktör
+kontrollü mahrek aktüatör (+ ve diğer komponentler)
+flow metre akış
= Kontrol lubu Ç.N.: Loop kelimesinin İngilizce’ye hangi dilden adapte edildiği meçhuldür. İskoç lehçelerinden birisinde bükmek anlamındaki ‘’lub’’a yakıştırma yapılmaktadır. Bizce loop orijininde ağız demektir. Controller ise Latince’den adapte olup, ‘’contra rotulare’’, mesela bir vergi tahsildarının resmi vergi listesi defteri ile mükellefin kaydettiği mallarına bakarak, ne kadar vergi ödemesi gerektiğine dair hükmüdür. Kısaca iki şey arasında karar vermek…
Küçük kontrol vanaları
RC serisi, küçük kontrol vanaları klasik standart çizgide olup, evvelce araştırma uygulamaları ve pilot tesisleri için geliştirilmişti. Çalışma basıncı 4000 bar’a kadar, 500°C’nin üzeri ve 1,5×10-6 ‘ye kadar kv değerlerine haiz had safhadaki ve haşin servislerde muamele müstesna değildir. Ortaç akışkanın paslandırma ve aşındırmasına karşı mukavemet ile ilgili olarak neredeyse sınır yoktur. Cryogenic proses servislerinde -270°C’ye kadar alçak sıcaklık vanaları ve alçak-sıcaklıktaki akışkanların kontrolü olağan hale gelir. Pnömatik olarak çalışan kontrol vanası diyafram aktüatörü mübadele edilir ve pozisyonerler, basınç regülatörleri, selenoid vanalar ve seyir sınırlayıcı anahtarlar kolaylıkla takılabilir. Flow metre ve kontrolör kombinasyonundaki bir kapalı kontrol lubunda, kontrol vanası bir aktüatör olarak kullanılır.
Standart kontrol vanası RECO®
Temel olarak vana gövdesi sızdırmadan akışkanı tutmalı, yeterli kapasiteye sahip olmalı, prosesin sıcaklık darbelerine, aşındırıcı paslandırıcılığına mukavim olmalı, bitişik boru hatlarına birleştirmek için uygun nihai bağlantıları olmalıdır.
Standard single port globe valve
Bu vana gövdesine geniş uygulamalarda rastgelinir, vekonstrüksüyonu basit en genel kullanılan gövde stilidir.
Paslanmaz çelik gövde kullanılan 1“, ¾“, ½“ ¼“ ebatlarında mevcuttur. Ayrıca, muhtelif malzemelerin geniş bir takımı vardır. ½“ ve ¼“ ebatları maksimum 340 bar çalışma basıncı için, ve ¾“ ve 1“ ebatları 100 bar için kullanılır. Muhtelif konstrüksüyon modülllerinin kombinasyonu uygulamaların geniş bir takımında kullanım için sayısız özel tasarılar sunar.
Pilot tesis, araştırma, geliştirme ve endüstrideki sonderece küçük akışlar, dozlama sistemleri ve numune ekstraksiyonu, medya kontrolü.
İç vana tertibatı Kvs 5,1 ilâ 1,5 10-6 arasında mevcuttur.
Referans:Data evrakı RC 200
Flanşlı vana data evrak RC 210
Angle vana data evrak RC 220
3-yollu vana data evrak RC 230
Criogenic vana data evrak RC 260
Endüstriyel Proses Kontrol Vanası ORION®
ORION® serisi, performansın, kalitenin ve küçük fiziksel ebatların önemli olduğu, proses endüstrisi sıvıları, gazları ve buharları kontrolünde kullanmak için tasarlanmıştır. Sağlam ve korozyona-mukavim konstrüksüyonun sunduğu özellikler ve performans, normalinde daha pahalı tasarımlarda bulunur. Kompakt, yüksek performans, paslanmaz çelik standart gövde montaj yapısı, kolay bakım ve senelerce çalışmasını temin etmek için tasarlanmıştır. Dahili-yükü(preload) yayla ayarlanabilir, ayarlanabilir seyir istop(travel stop), kasvetli gövde kesit alanı ve değiştirilebilir sızdırmazlar, küçültülmüş iç vanaların hepsinde vardır. Ters etkili aktüatörün mübadelesi(exchange) sadece tahrik sisteminin mübadelesi ile basittir. NAMUR yeke(NAMUR yoke*), pozisyonerlerin ve diğer aksesuarların kolay montajına imkan verir.
Özel uygulamalar için vanalar.
Hatta çok daha kritik olan özel uygulamalar için gereken dikkatli inceleme sayesinde taleplere verilen cevaplar ile standartlaşan RECO® sülâlesi vanaları vasıflar kazanmıştır.
Cryogenic Service Valve
270 °K sıcaklıklarındaki sıvılaştırılmış hidrojen vb. gibi sıvılarda kullanım için mevcuttur.
Referans: www.tuncell.com.tr data evrakları OR 800, OR 900 OR
910, OR 960
Çevirenin Notu: NAMUR: Normen Arbeitsgen Und Regeltechnik,
Alman Mühendisler Birliği altındaki kullanıcılar grubu, vana gövdeleri, aktüatörler ve aksesuarlar arasındaki arayüzler için öneriler geliştirir.
* Yoke, çatal veya boyunduruk demektir, aktüatöre monte edilir, alt ve üst diyafram kâseleri(çanakları) üzerine oturtulur.
Hijyenik Vanalar (Hygienic valve)
Sıhhi / bio servis vanaları (Sanitary/ bio service valve)
SC 500 serileri
Bu vana sülâlesi, 3A sembol konsülünce gerektiren ilaçveya gıda uygulamalarındaki hijyenlik talebini karşılamak için tasarlanmışlardır. Özel bağlantılar veya flanşlar, sıcak veya soğuk akışkanlar için uzatılmış bonelere haiz vanalar ve 3-yolluları mevcuttur. Bütün tasarımlar pnömatik aktüatörleri ve çok çeşitli aksesuarları ile temin edilebilir.
Hijyenik, tozsuz, ilaç ve gıda endüstrisi(CIP ve SIP) için yapılan temizleme tertibatlarında. Genel kullanımları: fermentasyon reaktörlerinde, kapalı tanklarda gaz yastıklamasında, katalist, defoamer, ve katkımaddesi girişinde basınç, sıcaklık ve akış kontrolündedir.
Kontrol Vanası Ebatlandırılması
Fiili servis şartlarına en uygun vana seçimi, çeşitli vana kompenentlerinin en uygun(optimal) birleştirilmesi hususunda özel önem gerektirir.
Türkiye'nin alanında en özel yayınlarına sahip MONETA 'nın sektörel dergi ve portallarının dijital platformlarda yönetimi katkıda bulunmaktayım. MONETA bünyesinde yeni nesil yayıncılık alanında içerik yönetimini geliştirmeye devam ediyoruz.
