Uzman tavsiyesi çok ciddi maliyet tasarrufu elde etmenizi sağlayabilir.
Rulman seçerken dikkate alınması gereken faktörler çok çeşitlidir. Takım tezgâhı ve tesis inşa sanayinde kullanıcılarına azami kullanılabilirlik ve azami üretkenlik sunmayı amaçlayan tasarımcılar seçeneklerini dikkatle inceleyip değerlendirmelidirler. NSK’nın danışmanlık projelerinden üçü, gerekirse mevcut ekipmanlarda kullanılan rulman seçimini optimize etmek suretiyle etkinlik ve üretkenliğin artırılabileceğinin ve aynı zamanda maliyetlerin kayda değer şekilde düşürülebileceğinin en güzel örneğini teşkil etmektedir.
Bir optimizasyona gidilmesine ihtiyaç olduğunu fark eden kişiler genellikle makinayı veya tesis ekipmanını kullanan kişilerdir– çünkü rulmanın hizmet ömrü çalışma koşullarını karşılamaktan uzak kalmaktadır. Kullanıcılar bu tür eksiklikleri sorgulamakta genellikle haklıdırlar zira rulman üreticileri (hemen hemen) bütün uygulamalar ve her türlü ortamlar için farklı rulman seçenekleri sunmaktadır. Böylesi çeşitlilik arasından en doğru rulmanların seçilmesi ve bunun için bir rulman uzmanından tavsiye alınması en mantıklı çözümdür. Bu durum, hem yeni ekipman seçerken hem de mevcut makina ve tesis ekipmanlarının optimizasyonunu yaparken geçerlidir.
Beton zemin üretim makinası: Yeni rulman konsepti
Prefabrik beton zemin üreticisi bir firma NSK’nın danışmanlık teklifini kabul etti. Şirket uzunluğu yaklaşık 100 m olan üretim hatlarında kayar kalıp yöntemi ile çelik çerçeve üzerine giydirilmiş beton dilimleri üretmekteydi. Kablolu sürücü ile çalışan bu kayar kalıp makinalarından birisi, sürekli olarak hep aynı noktada arıza çıkarmaktaydı. Sürücü elemanlarından birisinde, merkezi olarak sabitlenmemiş iki adet konik makaralı rulman bulunuyordu. Bu rulmanlar yılda yaklaşık 20 defa arızalanıyor ve bunun sonucunda da üretim hattı belirli sürelerle durduruluyordu.
Etkin bir keçe arızaları önler
NSK çalışma koşullarını ve ortamı analiz etti ve rulman arızalarına, dolayısıyla üretim hattının kapalı kalmasına neden olan şeyin, rulmanların içerisine nüfuz eden nem ve kir olduğunu tespit etti. Bu bulgular ışığında, etkili bir keçeye ve daha yüksek bir yük oranına sahip yeni bir rulman konsepti geliştirildi.
Yeni rulman, şaft yatağı üzerine tekerlek rulman ünitesi olarak takılıp, eksenel olarak iki adet sabitleme halkası bulunan bir rulmandan oluşmaktadır. Ayrıca bu tür rulmanların, örneğin vinç aksamları, halatlı makara rulmanları gibi güvenliğin büyük önem taşıdığı uygulamalarda da gayet olumlu sonuçlar verdiği kanıtlanmıştır.
Yıllık € 68,600 tasarruf
Yeni rulmanlar yaklaşık 12 aydır yerlerinde takılı durdukları halde arızalanmamışlardır. Yeni rulmanlar ve planlı bakım maliyetlerinin toplamı ise €625’dur. Eski rulmanlar ve o rulmanlardan kaynaklanan bakım ve onarım maliyetlerinin toplamı yaklaşık €7,600 iken, üretim hattının kapalı kaldığı sürelerin maliyeti de €61,650 kadardır. Bu, NSK’nın mühendislik tavsiyeleri ve yeni rulmanları sayesinde üretici firmanın yılda €68,600 tasarruf elde edebileceği anlamına gelmektedir.
Ahşap işleme: Rulmanların hızlıca değiştirilebilmesi kullanım sürelerini korur
Lamine edilmiş kereste üreticisi bir firma NSK’nın uygulama teknoloji ekibi ile temasa geçerek acil bir talebini iletmiştir. Lamine edilen kerestelerin işlenmesinde kullanılan makinada takılı– sabit makara olarak bilinen bazı makara elemanları, konik makaralı rulmanlarındaki sorun nedeniyle durma noktasına gelmişti. Bunların yedeği de bulunmamaktaydı. Üretimi durdurmak zorunda kaldıkları için, üretime tekrar başlayabilmek üretici firmanın en büyük önceliğiydi.
24 saat içerisinde mühendislik desteği
NSK’nın bir mühendisi 24 saat içerisinde tesisi ziyaret ederek, durumu inceledi ve mevcut konik makaralı rulmanların RHP Self-Lube® serisi rulmanlar gibi daha basit bir tasarım ile değiştirilmesini önerdi. Bu ünitelerde keçe ile sızdırmazlığı sağlanmış, oynak dış bileziği ve daha geniş iç bileziği bulunan, tek sıralı sabit bilyalı rulmanlardan oluşmaktaydı. Bileşen bir yatak kovanı veya flanşlı bir rulman muhafazası içerisine monte edildiğinden, takılıp çıkarılması son derece kolaydır. Oynak dış yüzey ilk baştaki hizalama hatalarını telafi edebilmektedir. Bu rulmanlar önceden yağlanıp izole edilmiş olarak satılır ve yeniden yağlanmaları da son derece kolaydır. Ayrıca istenilirse, Self-Lube® serisi iç rulman için ek koruma sağlayan koruyucu bir başlık da verilebilir.
Bakım kolaylığı ve daha uzun kullanım ömrü sayesinde € 80,000 tasarruf
Yeni rulmanların mevcut yapı içerisine takılması son derece kolay olduğundan, makinanın çok kısa sürede tekrar çalışmaya başlayabilmesi mümkün hale gelmiştir. O tarihten bu yana, sabit makaraların takılı olduğu ünitelerin sadece planlı bakımlar sırasında değiştirilmesi gerekmiştir. Bu rulmanlara geçildiğinden bu yana, tesisin üretim hattında planlanan dışında herhangi bir üretim kesintisi söz konusu olmamıştır. Üstelik makaralar üzerindeki rulmanların değiştirilmesi eskiden 3 saat sürerken, artık sadece 1 saatte rulman değişimi yapılabilmektedir. Bu, müşterinin rulman maliyetlerini düşürmesini sağlamış ve arızalardan kaynaklı üretim kesini sürelerini ortadan kaldırmıştır. Genel olarak tüm bunların sağladığı yıllık tasarruf ise €79,000 olmuştur.
Unlu mamuller makinaları: Yüksek mekanik yükler için yüksek performanslı oynak makaralı rulmanlar
Unlu mamuller üreticisi büyük bir şirket rulmanlarından birinin hizmet ömrü ile ilgili sıkıntılar yaşamaktaydı. Hamur karma makinalarından birinin karıcı aksamındaki oynak makaralı rulman çok ağır mekanik yüklere maruz kalıyor ve her iki ila üç ayda bir değiştirilmesi gerekiyordu. Her rulman değişimi de zaman alıyor ve üretim hattının uzun sürelerle kapalı kalmasına neden oluyordu. Aşınma ve eskimenin, dolayısıyla da makinanın kapalı kalmasının temel sebebinin bazen karşılaşılan ağır yükler olduğu tespit edildi.
Şirket NSK’dan rulmanların hizmet ömürlerinin artırılabilmesi konusunda tavsiyelerde bulunmasını istemiştir. NSK’nın yiyecek ve içecek sektörü uzmanları çalışma koşullarını ve ortamı incelemişler ve hizmet ömürleri standart rulmanlara kıyasla iki kat daha uzun olan HPS serisi oynak makaralı rulmanların kullanılmasını tavsiye etmişlerdir. Ayrıca HPS serisi bileşenlerinin hız limiti de %20 daha yüksektir. İç ve dış bileziklerin– ve kafeslerin, komple tasarımı yapısal olarak çok ağır yükleri sönümleyebilecek şekilde optimize edilmektedir.
Müşteri dokuz ay önce NSK’nın tavsiyesi doğrultusunda hareket etmiştir. O tarihten bu yana rulman değiştirme ihtiyacı doğmamıştır. Bu, rulmanların kullanım ömrünün şimdiden üç katına çıktığı anlamına gelmektedir. Bu durumda, bakım ve parça masraflarının düşmesi ve üretim kayıplarının azalması ile yıllık tasarruf miktarı en az €128,000 olarak hesaplanmaktadır.
Sonuç: Uzman tavsiyesine başvurun!
Bu vaka incelemelerinin üçü de gösteriyor ki– gerek makina tasarlarken gerekse makinanın kullanımı sırasında rulmanın ömrünü uzatmak için, rulman seçimi sırasında uzman tavsiyesine başvurmaya kesinlikle değmektedir. Belirli bir takım koşullar altında çok daha uzun hizmet ömrü sunabilecek standart ya da özel bir rulman çeşidi bulunması kuvvetle muhtemeldir. Rulman değişikliğinin maliyeti genellikle düşüktür ve bunun için yapılacak masraflar makina veya üretim hattının kullanılabilirliği ve kullanım ömrünün uzaması ile kolayca amorti edilebilmektedir.23