Kayış kasnak mekanizmaları bir milden diğer bir mile güç aktarmak için kullanılan makine elemanlarıdır. Bu mekanizmalar iki mil üzerine bağlı kasnaklar ile bunlar üzerine sarılan bükülebilir elastik bir elemandan yani kayıştan meydana gelirler. Güç iletimi kuvvet bağı veya şekil bağı ile gerçekleştirilir.
Esnek bir yapıya sahip olan kayışlar güç aktarımının yanı sıra hız düşürücü, darbe sönümleyici ve aşırı yükleri dengeleyici etkileri de olan makine elemanlarıdır. Zincirlerle karşılaştırıldığında maddi açıdan da daha hesaplı çözümlerdir. Kayışın kaymaması ve kopmaması sağlıklı çalışma için temel koşullardır.
Kayış kasnak mekanizmaları
Kayış-kasnak mekanizmaları şu üç gruba ayrılmaktadır:
- Düz kayış mekanizmaları
- V kayış mekanizmaları
- Dişli kayış mekanizmaları
Düz kayış mekanizmaları
Silindirik kasnaklar üzerinde çalışmak için tasarlanmış ince ve düz bant şeklindeki kayışlar bu kategoriye girer. Büyük kuvvetlerin iletilmesinde, eksenler arası mesafenin büyük olması durumunda ve yüksek hızlarda düz mekanizmalar kullanılır.
Düz kayışlar, düşük maliyetli ve esnek olmalarıyla diğer tiplere göre daha fazla tercih edilen ürünlerdir.
Düz kayış-kasnak mekanizmalarında kullanılan ürün tipleri ise şunlardır:
- Kösele kayışlar
- Kauçuk düz kayışlar
- Balata düz kayışlar
- Naylon takviyeli kayışlar
Dişli kayış mekanizmaları
Dişli kayışlarda güç iletimi şekil bağı ile sağlanır. Dişli kayışlar ile kasnaklar arasında kayma meydana gelmez. Bu dişlilere bir nevi elastik malzemeden yapılmış zincir mekanizması da demek mümkündür. Dişli zincirlere yakın güç kapasitesi ile düz kayışların yüksek hız karakteristiğine sahip bir ürün türü olarak öne çıkmaktadır.
V kayış mekanizmaları
V kayışlar en sık kullanılan türlerdendir. Kayışlar ve kasnaklar standart ölçüde üretilmektedir. Çok geniş bir güç aralığında kullanılabilmektedirler. Mekanizmaları, üzerine iki veya daha çok V yivi açılmış kasnağa sarılan trapez kesitli, esnek ve sonsuz bir birleşimden teşkil edilmektedir. V kayışlar ile kasnaklar arasındaki sürtünme bağı kayışın yan yüzeylerinin kama etkisi ile elde edilir. V kayışlar kendi içlerinde de farklı sınıflara ayrılmaktadır.
Ülkemizde bu alanda üretim yapan pek çok firma olduğu gibi dünya çapındaki üreticilerin ürünlerini de bulmak mümkün olmaktadır.
