Titreşim yoluyla mekanik enerjiyi elektrik enerjisine dönüştüren elektromekanik cihazlar olan vibrasyon motorları, birçok endüstride çeşitli amaçlarla kullanılır. Farklı endüstrilerde çeşitli amaçlar için kullanılan vibrasyon motorlarının geniş bir yelpazede kullanım alanı bulması, endüstriyel süreçlerin verimliliğini ve etkinliğini artırmak için önemli bir araç olduğunu gösterir. Her bir uygulamanın özel gereksinimlerine uygun olarak tasarlanabilen vibrasyon motorları, endüstriyel uygulamalarda vazgeçilmez bir bileşen haline gelmiştir. Vibrasyon motorlarının endüstride yaygın olarak kullanıldığı bazı uygulamaları aşağıdaki sektörler oluşturur:

Taşıma ve besleme sistemleri: Vibrasyon motorları, taşıma ve besleme sistemlerinde kullanılan önemli bileşenlerdir. Örneğin, vibrasyon motorları malzemelerin konveyör bantlarda düzenli bir şekilde ilerlemesini sağlamak için konveyör bantlara monte edilir. Ayrıca, vibrasyon motorları malzemeleri ölçülü ve düzenli bir şekilde beslemek için kullanılır.

Elektrikli aletler: Çeşitli elektrikli aletlerde kullanılan vibrasyon motorları, özellikle el aletlerinde titreşim fonksiyonu sağlamak için kullanılır. Vibrasyonlu matkaplar, testere makineleri ve taşlama makineleri gibi birçok elektrikli alet, vibrasyon motorları ile donatılarak kullanıcılara daha verimli ve etkili bir çalışma deneyimi sunar.

Mobil cihazlar: Akıllı telefonlar, tabletler ve akıllı saatler gibi mobil cihazlar, titreşim motorları sayesinde titreşimli geri bildirim sağlar. Bu cihazlarda kullanılan küçük boyutlu vibrasyon motorları; bildirimler, çağrılar veya alarm gibi olaylar için titreşimli geri bildirim sağlayarak kullanıcıları bilgilendirir.

Otomotiv endüstrisi: Otomotiv endüstrisinde de vibrasyon motorları kullanılır. Araçlarda titreşim motorları, sürücülere yolcuların güvenlik kemerini takmamış olmaları durumunda uyarılar vermek için kullanılabilir. Ayrıca, otomobildeki titreşim motorları, park sensörleri veya geri vites kamerası gibi yardımcı park sistemlerinde de rol oynar.

İnşaat ve madencilik: İnşaat ve madencilik sektörlerinde de vibrasyon motorları önemli bir rol üstlenir. Bu motorlar, beton sıkıştırma ekipmanlarında, toprak sıkıştırıcılarında ve benzeri cihazlarda kullanılarak malzeme sıkıştırma işlemlerini kolaylaştırır ve iyileştirir.

Tıp ve sağlık: Tıp ve sağlık endüstrisinde de vibrasyon motorları kullanılır. Bazı tıbbi cihazlar, titreşim motorları sayesinde hasta bakımı veya tedavi süreçlerinde kullanılır. Ayrıca, titreşim motorları cerrahi müdahalelerde veya tıbbi cihazların çalışma durumunu göstermek için de kullanılabilir.

Explosions Proof ibaresinin kısaltması olarak kullanılan Ex-Proof, Türkçe olarak “patlamaya karşı korumalı” anlamına gelir. Petrol, petrol ürünleri, kimya, LPG, doğal gaz, madencilik,  hububat siloları, şeker fabrikaları, mobilya fabrikaları, ekmek ve un fabrikaları gibi daha pek çok endüstride gaz, toz veya yanıcı madde buharı gibi nedenlerle patlayıcı ortam oluşabilir. Patlayıcı ortamlarda kullanılmak için standart elektrik motorlardan farklı bir özel iç yapıyla üretilen exproof motorlar, bu gibi tehlikeli durumlara karşı infilak etmemek üzere özel olarak tasarlanır. Örnek olarak benzin, alkol ya da gazlı uygulama alanlarında kullanılırken, aşırı ısınma yapmayan yapısıyla bu maddelerin motordan çıkabilecek bir kıvılcımla patlamasını önler. Alev, kıvılcım ve ark sızdırmazlık özellikleri bulunan ExProof motorların koruma sınıflarına göre yüzey sıcaklıkları da limitlendirilmiştir. 

Ex-Proof motor ve ATEX Sertifikası

Patlayıcı ortamlarda kullanılacak ekipmanlar ATEX standartlarıyla düzenlenir. Bir ex-proof motorun da öncelikle ATEX Sertifikası’na sahip olması gerekir. Türkçe’ye patlayıcı ortamlarda çalışan maddeler olarak çevrilen bu direktif, 2014/34 AB ATEX Yönetmeliği kapsamında uygulanır. Patlayıcı ortamlarda faaliyet gösteren bir iş yerinin ATEX Sertifikası’na sahip olma şartlarından biri de ex-proof motora sahip cihazları kullanmasıdır. 

Ex-Proof motorların genel özellikleri

• Patlamaya dayanıklı yapı
• Güvenilir kullanıma uygun tasarım
• Yüksek sıcaklık marjı
• Yüksek tork ve yük kapasitesi
• Verimlilik ve performans

Ex-Proof motor çeşitleri

• Patlamaya karşı korumalı 
• Toz koruma sınıfı 
• Gaz koruma sınıfı 
• Kimyasal koruma sınıfı 

Kullanılan sektörler

• Petrol ve petrokimya tesisleri
• Kömür madenleri
• LPG tesisleri
• Doğal gaz tesisleri
• Demir-çelik sanayii
• Kimya sanayii
• İlaç endüstrisi
• Ahşap üretim tesisleri
• Alkollü içecek üreten fabrikalar
• Un ve şeker fabrikaları

Kaynak: MSM Mühendislik
Görsel Kaynak: Miksan Motor