Rönesansın çok yönlü bilim insanı: Robert Hooke

Robert Hooke, Rönesans döneminin alışılagelmiş çok yönlü bilim insanları arasında önemli bir yere sahip olan bir doğa filozofudur. Hooke, bilimsel çalışmalarını pratiğe dökmesiyle de bilim tarihinde müstesna bir yer edinmiştir.

Robert Hooke, 18 Temmuz 1635’te İngiltere’de dünyaya gelmiştir. Çocukluk yıllarından itibaren biyolojiye ilgi duyduğu bilinmektedir. Oxford’da eğitim alma hakkı elde eden Hooke, 1655 yılında Robert Boyle’la tanışıp onun asistanlığını yapmaya başladı. Bu dönemde çağdaş anlamda ilk hava boşaltma pompası sayılan aracın tasarımında ve inşa edilmesinde başat rolü oynadı.

1664 yılında mekanik dersleri vermeye başladı ve bir yıl sonra da Gresham College’da geometri profesörü olarak görev aldı.

Robert Hooke’un bilim tarihine yaptığı en büyük katkılardan biri bileşik mikroskop tasarımıydı. Hooke, bu aletle incelediği şişe mantarındaki bal peteği görünümlü boşluklar için ilk defa hücre (cellula) sözcüğünü kullandı. Hücre sözcüğü daha sonra canlıların temel yapı taşları için kullanılan bildiğimiz anlamına kavuşacaktı.

Hooke Kanunu

Robert Hooke 1660 yılında, esnek yaydaki uzantılı gerilimin doğrusal dönüşümünü tanımlayan esneklik kanununu keşfetti (Hooke Kanunu). 

Hooke, 1665 yılında, Hooke, mikroskop ve teleskopta olduğu kadar biyolojide de yapmış olduğu gözlemleri tanımlayan, “Micrographia” adlı kitabını yayınladı. Biyolojik organizmaları tanımlamak için, bitki hücrelerinin petek hücrelerine olan benzerliğiyle önerilen bir ifade olan hücre ifadesini ilk kez bu kitapta kullanmıştır. Hooke’un Micrographia kitabı için gözlemlerini yaptığı mikroskop hâlihazırda Washington DC’de Ulusal Sağlık ve Tıp Müzesi’nde sergileniyor.