Fransızca’da “yuvarlanma” anlamındaki Roulement kelimesi, zamanla Türkçede “rulman” olarak kullanılmıştır. Rulman yatakları da rulmanları sabitlemeye yarayan yuvalardır. Doğru tasarlanmış, üretilmiş ve seçilmiş rulman yatağı, rulmanlar için maksimum kullanım ömrü sağlarlar.
Rulman yatakları; konkasör, maden ve mineral makinaları, endüstriyel fan ve klima santralleri, çimento-beton ve asfalt üretim makinaları, petrol sondaj-rafine makinaları, tarım makinaları, inşaat makinaları, tekstil makinaları, değirmen ve yem tesis makinaları gibi endüstrinin birçok farklı alanında kullanılırlar.
Rulman yataklarının ana hatları ISO 113 (Rulmanlı yataklar – Yatak gövdesi – Bölüm 1: Sınır boyutları) Standardına göre tasarlanmaktadır. Bu standart rulman yataklarının başlıca ölçüleri için bizleri yönlendirir. Standartlaşmış bu ölçüler dışında kalan ölçüler ve genel görsel tasarım, üretici firmalar tarafından belirlenir. Burada yapılan Ar-Ge/Ür-Ge ürün kalitesini doğrudan etkilemektedir.
Rulman Yatakları Ünsal Makina bünyesinde; ürün tasarımı, model tasarımı ve imalatı, kum hazırlama, kalıplama, ergitme, döküm, ön talaşlı imalat, montaj, mil yatağı işleme ve yüzey kaplama olmak üzere 10 ana proseste tamamlanmaktadır. Ana hatlarıyla iş akış şeması da aşağıdaki gibidir.
Üretimlerimizin imalatında kalite yöntemi ile ilgili olması gereken en önemli standart ISO 9001:2015’tir. Kaliteyi güvence altına almak ve imalatın her aşamasını kayıt altına alarak izlenilebilir hale getirmek standartlardan geçmektedir.
Rulman Yataklarının imalatında dikkat edilmesi gereken ana noktalar ve uygulanması gereken standartlar ise madde madde şunlardır:
1-Tasarım: Rulman yatakları içlerindeki rulman üzerine düşen radyal ve eksenel yüklere doğrudan maruz kalmaktadırlar. Rulman yataklarının içinde çalışacak rulmanın standartta taşıyabileceği maksimum yükler dikkate alınarak bir ön tasarımı oluşturulur. Bu tasarım sonlu elemanlar analizi metodunu kullanan bilgisayar programları ile analiz edilmektedir. Analiz yapılırken rulman yatağının kritik ölçüleri “değişken ölçü” olarak tanımlanır. En hafif titreşimleri maksimum derecede sönümleyebilecek bir tasarım ortaya çıkarılır.
2-Hammadde Analizi: Ergitilmiş metal içinde hangi oranda hangi malzemenin kullanılacağı TS EN 1561 (Dökümler-Gri Dökme Demirler) nolu standartta belirlenen oranlara göre yapılır. Rulman yatakları standart olarak GG25 kalitesinde dökülür. Bu grade spektral analiz ile sürekli kontrol edilir.
3-Yatak Yuva Ölçülerinin Hassasiyeti: Rulman yatağında dikkat edilmesi gereken başlıca noktalarından bir tanesi rulmanın yatağa oturduğu kısımdır. Bilindiği üzere rulman ömürlerinde rulman kafesi ve yatak arasındaki sıkılık ve boşluk rulman ömrünü doğrudan etkilemektedir. Olması gerekenden sıkı yapılan rulman yatağı, rulman içindeki bilyelere kafes aracılığı ile ekstra bir basınç uygulayacaktır. Aynı şekilde rulman iç tarafına geçen mil de içten bilyelere doğru bir basınç uygulayacaktır. İki basınç arasında sıkışan bilyeler yüksek basınca maruz kalacağından erken ısınma ve sesli çalışma yapacaktır. Rulman bu şekilde çalıştırıldığında olması gereken ömrü tamamlamadan dağılacaktır. Rulman yatağını üretirken tornalama aşamasında rulman yatağının oturacağı kısmı işlerken azami dikkat gösterilip yüksek devir, düşük ilerleme ve hassas ölçü aletleri ile toleranslar düşük tutularak işlenmelidir. Rulman yatağının düşük toleransta hassas işlemenin avantajı; rulman yatağı ve rulman kafesi arasındaki boşluk ve sıkılığı minimum seviyede tutmaktır. Minimum seviyeye inen bu boşluk ve sıkılığın avantajı ise farklı marka rulman kafeslerine uyumluluğu maksimum seviyeye çıkartmaktır.
4- Montaj: Temizlenmiş ve montajlamaya müsait olan yarı mamul rulman yatakları eşleştirilerek DIN 1481 – ISO 8752 (Yay tipi düz pimler – Yarıklı, ağır hizmet tipi) standardına uygun kesikli pim yardımı ile gönyeye alınır. Farklı bir standart istenmediği takdirde ISO 4014’e uygun 8,8 kalitesinde cıvatalar ile üst parça ve alt parça birbirine sıkılarak montajlama işlemi tamamlanır.
5-Keçe Yatakları ve Keçe Kanalları Ölçülendirme: Keçe yatakları ve Keçe yatağı kanalları DIN 5419 (Rulmanlar – Yatak muhafazaları için contalar – Keçe halkalar ve keçe şeritler için boyutlar) normuna göre işlenir.
Girinti köşeler DIN 509 (Teknik çizimler – Alt kesimler – Tipler ve boyutlar) Form E’ye göre tasarlanır.
6-Gresörlük Deliği Açma: Yarı mamul rulman yatakları dik işleme merkezine alınarak Gresörlük delikleri DIN 3404 (Gresörlükler – Whitworth vidalı) ve TS 6923 (Gresörlükler Metrik vidalı) normuna göre açılır. Gres yağı için açılan gresörlük deliği DIN 344 (Paralel şaftlı karotlu matkaplar) standardına uygun olarak M10x1 diş standardındadır.
Yüzey kaplama, ambalaj ve etiketleme süreçlerini izleyen ürünler müşterilerine hizmet vermek üzere sevk edilir veya depolanır.
Ünsal Makina uzmanlaşmış mühendis kadrosu ile teknolojinin getirdiği yenilikleri de takip ederek, sistemlere uygun rulman yatağı tasarımı ve imalat süreçlerini takip etmektedir.
Kayseri İncesu Sanayi bölgesinde kurulacak olan otomatik kalıplama hattı, rulman yatağı imalatının döküm prosesini oldukça hızlandıracaktır.
Ayrıca ürünlerin piyasadaki yaşam döngüsü ve sirkülasyonu takip edilerek standart ürünlerin depolanması planlanmaktadır.
