Öncelikle yayın hayatında güçlü, başarılı ve hızlı adımlarla ilerleyen Güç Aktarım ve Hareket Kontrol Dergisi çalışanlarına ve emeği geçen herkese teşekkür ederim. Başlangıcını yaptığımız yazı dizimizde bilgi denizine bir damla su olarak katkımız olursa ne mutlu bizlere. Bilgi paylaştıkça büyür felsefesine destek veren Barse Güç Aktarma Sistemleri Şirketi kurucusu, değerli dostum N. Barlas Paşaoğlu’na bana bu fırsatı sunduğu için ayrıca teşekkürler.
Ülkemizde bantlı konveyör sistemlerine bakış açısı (büyük bir çoğunlukla) maalesef 2-3 tamburu ve çok sayıda ruloyu döndürmekten ibaret bir ekipman olarak görülmektedir. Bu kolaycı bakış açısı bantlı konveyör sistemlerinde doğru bilinen yanlışları beraberinde getirmektedir.
Alışılagelmiş olarak standart uygulama olarak kabul edilen, teknik gereklilikleri bilinmeden uygulanan doğru bilinen yanlışlardan biri de tahrik tamburlarında koniklik uygulamasıdır. Evet, koniklik bandı, bant konveyör hattı boyunca uzun yönde eksende tutmak için bir teknik uygulamadır. Fakat bunu yaparken bazı mühendislik çalışmaları yapılarak karar verilmesi en doğru uygulama olacaktır.
Koniklik her koşulda ve tüm tambur tiplerinde uygulanması yarardan çok zarara yönelik bir uygulamaya dönüşebilmektedir. Bunun için çok zorunlu olmadıkça bantlı konveyör sistemlerinde tahrik tamburlarında koniklik uygulamasından kaçınmak gerekir. Unutulmamalıdır ki tahrik tamburlarında max. gerilmelerle (T1) çalışılmaktadır.
Kayma bir sürtünme kuvveti (Fw) doğurur. Bu bir eğilme momenti oluşturur ve bandı merkeze doğru yönlendirir. (Ayık Band)
Tahrik tamburlarında koniklik uygulamaları yüksek gerilimlere neden olur. Güç aktarımını olumsuz etkiler. Toplam gerilim aynı olsa bile koniklik yüzünden bant üzerinde farklı dağılımlara neden olur. Bu farklı dağılımlar bantta aşınma ve yırtılma problemlerine yol açar. Bunun için çok zorunlu olmadıkça bantlı konveyör sistemlerinde tahrik tamburlarında koniklik uygulamasından kaçınmak gerekir. (Ayık Band)
Tahrik tamburu haricinde kuyruk tamburunda ise isteğe bağlı koniklik uygulaması yapılabilir. Çünkü bu tamburda min. gerilmelerle çalışılmaktadır.
Tamburlarda yapılacak olan koniklik oranları ise EP tip bantlar için ayrı çelik kordlu tip bantlar için ayrıdır.
EP bantlar için konik tambur oranları
- Mümkün mertebe T1 tahrik tamburunun konikliğinden kaçının!
- bc = 0.5 x bant eni
- T1-tahrik tamburu: Koniklik h ≤ 0.5% from R
- Diğer tamburlar: Koniklik h ≤ 1.0% from R
Konik tamburlar
Çelik bantlar için konik tambur oranları
- Mümkün mertebe T1 tahrik tamburunun konikliğinden kaçının.
- bc = 0.5 x bant eni
- T1-tahrik tamburu: Koniklik h ≤ 0.2% from R
- Diğer tamburlar: Koniklik h ≤ 0.4% from R
* Bu yazının temelini oluşturan değerli bilgiler için İsmail Bey’e (Ayık Band) sonsuz teşekkürler.
