Ali Bin Muhammed ya da yaygın olarak bilinen ismiyle Ali Kuşçu, 15. yüzyılda yaşamış, astronomi, matematik ve dil bilimi alanlarında önemli çalışmalara imza atmış bir bilginidir.
Ali Kuşçu 1403 senesinde, dönemin Timur İmparatorluğu’nda, Semerkand şehrinde doğmuştur. Türk olduğu kabul edilmekle birlikte Fars olduğu da iddia edilmektedir. Ali Kuşçu’nun babası Muhammed, dönemin Timur Sultanı Uluğ Bey’in kuşçusu olduğu için aile “Kuşçu” lakabıyla anılmaktadır.
Ali Kuşçu küçük yaşlardan itibaren Bursalı Kadızâde Rumî, Mu’inudd’in Kâşî ve Gıyaseddin Cemşid gibi bilginlerden astronomi ve matematik eğitimi alma şansına erişmiştir. Eğitiminin ardından Timur Sultanı Uluğ Bey’in yardımcısı olmuş ve Timur İmparatorluğu’ndaki rasathanenin başına geçmiştir.
1449 yılındaki Hac ziyareti esnasında Akkoyunlu Hükümdarı Uzun Hasan’la tanışır. Uzun Hasan, büyük muhabbet gösterdiği Ali Kuşçu’dan Osmanlı Devleti’yle yapılacak barış görüşmelerinde kendisi adına sözcülük yapmasını ister. Bu isteği kabul eden Ali Kuşçu, Fatih Sultan Mehmet tarafından Osmanlı mülküne davet edilir. Osmanlı topraklarına ayak basışında büyük bir törenle karşılanan Ali Kuşçu, Ayasofya medresesi müderrisliğine getirilir. 16 Aralık 1474 tarihindeki ölümüne kadar bu görevi ifa etmiştir. Fatih Külliyesi’nin eğitim programlarını da hazırlayan Ali Kuşçu, astronomi ve matematik dersleri vermiştir. Medreselerin müfredatına matematik dersinin girmesinde öncü bir rol oynayan Ali Kuşçu, İstanbul’un enlem ve boylam hesaplamaları hakkında çeşitli ölçümler yapmıştır. Yine o dönemde çeşitli güneş saatleri yaptığı da bilinmektedir. Günümüzde Fatih Camii’nde, o dönemdeki isimlendirmeyle bir basîtesi yani güneş saati bulunmaktadır.
Matematik ve astronomi alanında önemli eserler kaleme alan Ali Kuşçu, Otlukbeli Zaferi’nden sonra yazdığı Fethiye isimli eserini Fatih Sultan Mehmet’e sunmuş ve sultanın övgüsünü kazanmıştır. Astronomi alanında yazılmış olan bu eserin birinci bölümünde gezegenlerin küreleri ele alınıyor ve gezegenlerin hareketlerinden bahsediliyordu. İkinci bölüm ise yer şekilleri ve yedi iklim üzerineydi. Çalışmanın son bölümde ise yeryüzüne ilişkin ölçüler ve gezegenlerin uzaklıkları hakkında bilgiler yer alıyordu. Ali Kuşçu’nun diğer bir önemli eseri ise Muhammediye adını verdiği matematik kitabıdır.
Türk-İslam âlimi Ali Kuşçu’nun mezarı İstanbul’da, Eyüp Sultan Türbesi’ndeki hazirededir.
