Birleşik kayışlarda (kraftband) uygulama hataları

Ağır sanayi uygulamalarında birleşik kayışların (kraftband veya banded) kullanımı oldukça yaygındır.

Özellikle çimento, maden, tarım makinaları, kağıt-karton ve ağaç entegre tesislerinde bu tip kayışlar sıklıkla kullanılmaktadır. Tasarım aşamasında bu vb. uygulama yerlerinde, bu kayışların seçilmesinin birkaç sebebi bulunmaktadır. Bunları kısaca maddeler haline ifade etmek gerekirse;

• Eksenler arası mesafe olması gerekenden uzun ise makinada oluşabilecek vibrasyonu azaltması,
• Kayışların gerginliğinin değişmesi sonucu vibrasyon etkisi ile kayışların kasnak kanalı içinde burulmasının önlemesi,
• Yük altında kayışların bir bütün halinde hareket etmesi,
• Şok ve darbeli yüklere karşı koyabilmesi,
• Birden fazla kayışın set halinde kullanıldığı yerlerde montaj kolaylığı,

şeklinde ifade edilebilir.

Şekil 1 – Optibelt Kraftband

Ağır sanayide, V kayışları hakkında bilgi eksikliğinin yüksek olmasından kaynaklı yaşanılan problemlerle karşılıyoruz. Bunu bir örnek üzerinden ifade edebiliriz.

İşletmede uzun yıllardan beri kullanılan bir makinada, kayışların gerginliklerinin yanlış yapılması veya doğru marka ürünlerin kullanılmamasından kaynaklı güç atarım sıkıntıları oluyor. Gerginliğin düşük olması durumuna bir de vibrasyon eklenince, bir takım markalardaki kayışlarda, kanal içinde burulmalar, kopmalar yaşanıyor. Ve kopan kayışın da diğer tüm sağlam kayışları koparması ile sonuçlanıyor süreç. Ek olarak makinada zamanla artan yüksek miktarda vibrasyon da gözleniyor. Bunun üzerine Bakım ekibi araştırma yapıp Şekil 2’deki gibi birleşik kayışlar olduğu görüyor ve hemen sıkıntılı yer için kullanıma geçiliyor.

Şekil 2 – Birleşik kayışın kasnaktaki hatalı kullanım görüntüsü (temlisidir)

Sonrasında ise süreçte çözüm olacağı beklenen birleşik kayışlardan istenilen sonucun alınamadığı hatta kayışların Şekil 3’teki gibi ayrıldığı veya kayışların sırt kısımlarında çatlamalar ve ayrışmalar olduğu gözlemleniyor. Bunun temel sebebi aslında birleşik kayışın kasnak kanallarına Şekil 2’deki gibi tam oturamamasıdır. (Kayış-kasnak uygunsuzluğu.) Bu şekilde montaja zorlanıp kayış üzerindeki gerginlikte arttırılınca; kayışın sırt kısmında bir bombelenme, bundan kaynaklı da bir gerilim oluşması söz konusu olmaktadır. Deformasyon şekli ise önce sırtta çatlamalara, akabinde ise kanaldan ayrılmaya sebep olur.

Aslında seçilen ürün tipi doğru, ancak öncesinde teknik olarak detaylı olarak kontrol edilmesi gereken kasnak kanallarının, kraftbant (birleşik kayış) kullanımına uygun olup olmadığıdır. Bu geçişi yapmadan önce aşağıdaki soruların cevapları verilmelidir.

• Tercih edilecek krafbant=birleşik kayışın minimum kasnak çapının, kullanılması düşünülen kasnak ölçüsüne göre uygun mudur?
• Şekil 4’te gösterildiği gibi; kullanılmak istenilen makinadaki kasnakların kanallarının arasındaki “e” mesafesi, kasnak teknik resmi üzerinden Tablo 1’de verilen ölçülere uygun mudur?

Özellikle bu tür uygunsuzluklar yıllarca kullanılmış dolayısı ile aşınmış kasnaklar değiştirilmesi gerekirken yanlış bir uygulama olmasına rağmen tornadan geçirerek düzeltilmeye veya bir süre daha idare ettirilmeye çalışılırken karşımıza çıkıyor. Bunu yaparken maalesef yüzey tutunmada direnci olumsuz etkilenirken ek olarak hem açılar bozuyor hem de kanallar arası mesafeler de standartlar dışına çıkabiliyor. Sonrasında makinanın duruş maliyeti çok daha pahalıya mâl oluyor.

Diğer bir karşılaştığımız senaryo ise standartlara göre üretimi yapılmayan özel imalat kasnaklarda karşımıza çıkıyor.

Tablo 1’de ilgili standartlara göre ölçüler mevcuttur. Daha detaylı bilgilere, gerek ilgili standartlardan, gerekse Optibelt dökümanlarından ulaşabilirsiniz.

Kayış-Kasnak sistemlerinin tasarım aşamasından itibaren teknik destek sunmamızı istiyorsanız veya kayışlar ile güç aktarımda bir problem yaşıyorsanız info@optibelt.com.tr’den Optibelt Türkiye ile iletişime geçebilirsiniz.