Bilindiği üzere, kayış ve kasnak ikilisi, avantajları nedeniyle en yaygın kullanılan güç aktarım sistemleridir. Bu bakımdan her sektörde kullanıldığını rahatlıkla söyleyebiliriz.
Bu sektörlerden biri de gıda sektörüdür.
Beslenme, toplum sağlığının korunmasında, ülke ekonomisinde ve kalkınmada temel işlevlerden birisi olup bu işlevi sağlayan besin elementleri, besin elementlerini içeren işlenmiş ve doğal hâldeki hayvansal, bitkisel ve sentetik kökenli yenilebilir ve içilebilir karakterli maddeler gıda olarak tanımlanmaktadır.
Tarım sektöründen sağladığı bitkisel ve hayvansal ham maddeyi, uyguladığı bir veya birden fazla işlemle, raf ömrü uzun ve tüketime hazır ürünlere dönüştüren sanayi koluna gıda sektörü adı verilmektedir.
TÜİK 2017 Faktör Maliyetiyle Katma Değer İstatistikleri’ne göre; gıda sanayiinde faaliyet gösteren işletmeler tüm imalat sanayi sektörleri içinde en yüksek katma değeri oluşturmuşlardır. Gıda ve içecek sanayii sektör toplam katma değeri, 2010 yılında 13,04 milyar TL iken, 2017 yılında yaklaşık % 200 oranında artarak 39,2 milyar TL olarak gerçekleşmiştir.
Gıda sektörü ve kayış-kasnak sistemleri
Gıda sektöründe kayış ve kasnak sistemleri 4 farklı amaçla kullanılmaktadır:
- Güç aktarımı
- Lineer hareket aktarımı
- Malzeme taşıma
- X-Ray tarama
Güç Aktarımı diğer sektörlerde olduğu gibi motordan aldığı gücü kasnak ve kayışlar yardımıyla diğer bir makina elemanına aktarmaktadır. Bu bölgelerde ekseriyetle V-kayışları kullanılmaktadır. Aktarılacak gücün büyüklüğüne ve aktarım koşullarına göre dar kesitli standart ya da geliştirilmiş performans ürünleri (Örneğin Optibelt Red Power veya Blue Power) de kullanılabilmektedir.
Lineer hareket aktarımında ise üretim hattı boyunca yol alması ve belirli istasyonlarda durup yeniden hareket etmesi esastır. Bu bölümlerde genel zamanlama ve senkronizasyon temel olduğu için ekseriyetle zaman kayışları (Örneğin Optibelt Alpha serisi, Omega serisi) tercih edilmektedir.
Üretim sürecindeki planlamaya bağlı olarak, malzeme yine bir hat boyunca kayışlar üzerinde taşınmak istenebilir. Bu durumda da, büyük çoğunlukla poliüretan zaman kayışları ya da poliüretan yuvarlak kesitli kayışlar kullanılmaktadır. Taşıma işleminin, taşınacak parçanın yapısına bağlı olarak zaman kayışları bazı tür kaplamalarla özelleştirilmekte ve ihtiyaca yönelik geliştirilebilmektedir.
Gıda üretim hatlarında ürünlerin kalite kontrolleri kimi zaman X-Ray ışınları ile yapılmaktadır. Bunun için ürün kapalı bir hazneye girer ve kontrolünün altında hatta ilerlemeye devam eder. Bu giriş ve çıkış noktalarında perde benzeri levhalar vardır ki, zararlı ışınların dışarıya çıkmasını ve de dış ortamdaki parlak ışığın içeri girmesini önler. İşte bu perdelerde de elastomer, esnek özel ürünler kullanılır.
Standartlar
Söz konusu “gıda” olunca akla gelen de hiç kuşkusuz “sağlık” oluyor. Üretim yöntemi, üretim ortamı ve koşulları, içerik, kullanılan malzemeler, paketleme, sevkiyat, depolama aşamalarının hiçbirinde insan sağlığını olumsuz etkileyecek bir nokta bulunmaması bu sektör açısından can alıcı noktadır.
Konunun toplum sağlığını doğrudan etkilemesi bakımından ülkeler, gıda işletmeleri ile ilgili üstte saydığım süreç ayrıntıları için çok daha hassas davranmakta, bununla ilgili olarak standardizasyon çalışmalarını ve bunların uygulanmasına yönelik denetimlerini daha da dikkatli gerçekleştirmektedir.
Avrupa Birliği’nin, Almanya’nın ve Amerika’nın bu konuda geliştirdiği çeşitli standartlar şu an sektörde yaygın kullanımı mevcuttur. Gıda sektörü için şu an dünyada en yaygın kabul gören standart ise FDA standardıdır
FDA
FDA, Amerika Birleşik Devletleri Sağlık Bakanlığı’na bağlı, gıda, diyet eklentileri, ilaç, biyolojik medikal ürünler, kan ürünleri, medikal araçlar, radyasyon yayan aletler, veteriner aletleri ve kozmetiklerden sorumlu bürodur. FDA kısaltmasının açılımı, U.S. Food and Drug Administration olup, Türkçe “Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi” olarak ifade edilebilir.
Bu dairenin kuruluş amacı, sağlık ve yaşam için gerekli ürünlerin en yüksek kalitede sağlaması için bilimsel ve kapsamlı araştırmalarını kamuoyuna sunarak halk sağlığını korumaktır.
İlaç Değerlendirme ve Araştırma Merkezi, Gıda Sağlığı ve Beslenme Merkezi, Tıbbi Cihazlar ve Radyoloji Araştırma Merkezi gibi 9 alt birimden oluşan FDA, dünya çapında kabul gören ve alanında en saygın denetleme merciidir. Kuruluşu 1906 yılına dayanan kuruluş 110 yıllık köklü bir geçmişe sahiptir. Ülkemizde ise bu görevi Hıfzıssıhha Enstitüsü ve Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) üstlenmektedir.
Kayışlar ve gıda onayı
Üstteki bölümde de belirttiğim gibi, bir gıda işletmesindeki üretim veya süreçlerin FDA’den uygunluk alması beklenir.
Bu, aynı şekilde sistemde bulunan ve “ürünlere temas eden” kayışlar için de geçerlidir.
Girişte bahsettiğim 3 kullanım amacından sonuncusu olan, malzeme taşıma amaçlı kullanılan kayışların, ürünle veya ambalajı ile direkt teması olacağı için, bu kayışların, varsa kaplamalarının ve yine bulunuyorsa birleştirici ataçmanlarının FDA onaylı olması gerekmektedir.
Onay alınabilmesi için FDA’in ilgili şartnamelerinde bahsettiği şekilde, gıda ürününün birim hacmine temas eden malzemenin belirtilen yasal sınırlar ölçüsünde kimyasal malzeme bileşeninde ve içerikte olması gerekmektedir.
Bu onayı alan bir kayış malzemesinin, artık gıda işletmesindeki ürünün kendisine veya ambalajına temas etmesi durumunda, insan sağlığını olumsuz etkileyen bir durum yaratmayacağı kesin olarak tespit edilmiş demektir.
Optibelt ürünleri ve FDA
Optibeltin Gıda İşletmelerine özel ürettiği ve FDA onaylı ürünleri mevcuttur.
Alpha Lineer (Açık Uçlu) ve Alpha V (Eklemeli)
Bu poliüretan bazlı zaman kayışlarımız FDA onaylı olarak, XL, L, H, XH, T5, T10, T20, AT5, AT10, AT20, 5M, 8M gibi ve diğer zaman kayışı profillerinde, 85 Shore sertliğinde, Aramid ya da Çelik kordlu olarak ve şeffaf ya da mavi renkli üretilmektedir. Bunların ek yerlerinde kullanılan malzemeler de yine FDA onayına haizdir. Gıda ürünlerine direkt temas eden noktalarda kullanılabilmektedir.
Alpha Flex
Esnek ve yüksek dayanımlı bu sonsuz kayışlarımızı, gelen talep doğrultusunda FDA onaylı olarak üretebilmekteyiz. T5, T10, T20 veya H, 5M, 8M, 14M gibi profilleri mevcuttur.
RR
Yuvarlak kesitli poliüretan kayışlarımız, taşıma amaçlı yaygın kullanılımı mevcuttur. 85 Shore A sertliğinde mavi renkli olarak FDA onaylı üretilmektedir.
Elastomer Perdeler
Kalite kontrol tünellerinin giriş ve çıkışlarında perde olarak kullanılan bu ürünler ELASTOMIT-R serisi olarak isimlendirilmekte ve FDA onaylı üretilmektedir.
Sonuç olarak kayış ve kasnak sistemleri gıda işletmelerinin de önemli makina elemanlarından birisidir.
Özellikle ürüne temas eden taşıma hatlarında kullanılacak FDA onaylı ürünler sektör özelinde ayrı bir önem ve yere sahiptir. Optibelt bu konuda da işletmelere ve iş ortaklarına hem ürün hem de bilgi desteği vermeye devam etmektedir.
