10 Aralık 1815 tarihinde Londra’da doğan, ünlü İngiliz şair Lord Byron’ın kızı Ada Lovelace, bilgisayar programcılığı tarihinin öncülerinden olan bir bilim insanıdır.
Küçük yaşlarından itibaren annesinin yönlendirmesiyle matematik ve mantık dersleriyle ilgilenen Lovelace, çocukluğunda sıklıkla hasta olan, ağır baş ağrıları çeken birisiydi. 14 yaşında, kızamık olmasının ardından felç geçirdi ve uzun bir süre yataktan çıkamadı. Ancak, zorlu geçen çocukluk çağlarına rağmen matematikle ilgilenmeye devam etti ve gün geçtikçe kendisini daha da geliştirdi.
Lovelace; William Frend, William King, Mary Somerville ve Augustus de Morgan gibi döneminin ünlü bilim insanlarının tedrisatından geçti. O yıllarda, bütün Avrupa’da olduğu gibi İngiltere’de de kadınların bilimsel tartışmalara katılmasına hoş gözle bakılmadığından yazdığı makalelere –cinsiyetini belli etmemek adına– “A.A.B.” mahlasıyla imza attı. Böylece bilgisayar alanına dair bilimsel makale yazan ilk kadın oluyordu.
Charles Babbage’ın Ada Lovelace üzerindeki tesiri
Baron William ile olan evliliğinden üç çocuğu dünyaya geldi. Bütün bu süreçte araştırmaya ve öğrenmeye, artan bir ilgi ile devam etti. 1842 senesinde Cambridge profesörü Charles Babbage ile tanışması hayatının dönüm noktasıydı. Profesör Babbage, Lovelace’in Fransızca’dan çevirdiği bir makaleden çok etkilendi ve kendisinin kişisel notlarını da görmek istedi. Makaleye eklemeler yapan Lovelace, günümüz bilgisayarlarının yazılım alanındaki atası olan bir hesaplama metodunu ele aldı. O dönemde onaylanan bu çalışma, ilk bilgisayar programı olarak kabul edilir.
ABD Savunma Bakanlığı için tasarlanan bilgisayar dili Ada, adını Lovelace’dan almıştır. Ayrıca İngiltere’de adına, kadın üniversite öğrencileri için verilen yıllık bir konferans vardır: BCSWomen Lovelace Colloquium. Her yıl Ocak ayının ortasında ise Ada Lovelace Günü kutlanır. Bu anma etkinliğiyle bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik alanlarındaki kadın profilinin artmasına vesile olmak amaçlanmaktadır. Ada’nın 197. doğum yıldönümü olan 2012 yılında ise Google, Doodle’ını ona ithaf etmiştir. Firmanın hazırladığı Doodle’da Lovelace, bilgisayarın evrimini gösteren bir formül üzerine çalışırken resmedilmiştir.
Ada Lovelace’ın çalışmalarının modern teknolojiye katkılarını ve bilgisayar bilimi üzerinde bıraktığı etkileri günümüzde dahi gözlemlemek mümkündür.
36 yaşında, 27 Kasım 1852 tarihinde kansere yenik düşerek hayatını kaybeden Ada Lovelace’e bir teşekkür borcumuz var.
