“Yeni araştırmalar, yeniteknolojiler ve endüstridengelenbilgilersayesinde, elektrikgüvenliğistandardının son sürümü, çalışangüvenliği ve işverensorumluluklarınıetkileyecekbirçokdeğişiklik ve yenilikleriiçermektedir.”diyor;John A. Kay, CET, IEEE Fellow, Senior Product Specialist – Medium Voltage Technologies, Rockwell Automation
Ulusal Yangından Korunma Derneği(NFPA) 70E Standardı(İşyerlerinde Elektrik Güvenliği) elektrik enerjisiyle güvenli bir biçimde çalışmayla ilgili ‘en yaygın’ referans dökümanlardan biri haline geldi. 1979 yılında ilk kez yayımlandığından bu yana en son dokuzuncu sürümü yayınlanan standart, çalışan güvenliği ve işveren sorumluluklarını belirgin biçimde etkileyen çok sayıda değişiklik ve yenilik içeriyor.
Teknik profesyoneller ve bu standardın kullanıcıları tarafından gelen çok sayıda yeni güvenlik araştırması, yeni güvenlik teknolojileri, teknik bilgi ve incelemeler, çalışanların karşılaştığı elektrik tehlikelerini tanımlayarak, bu tehlikelere karşı alınması gereken tedbirler için sağlam bir temel oluşturmuşlardır.
Pek çok gönüllünün katıldığı gözden geçirme süreci, kitlesel sorumluluğun en güzel göstergesi. NFPA 70E komitesi, 2009 sürümüne yönelik teklif edilen değişikliklerle ilgili 500’den fazla öneri ve teklifler raporu (teklif edilen değişikliklerin taslağı) hakkında da 400’ü aşan yorum aldı.
2012 sürümü ile gelen bir çok revizyon ile eski sürümlerde bulunan elektrik şokuna maruz kalma ve elektrik arkları konularındaki gereklilikler genişletilmiş ya da daha anlaşılır hale getirilmiştir. Buna ek olarak 2012 sürümü uygun kişisel koruma ekipmanları (PPE) ve kıyafet seçimi, DC sistemler için elektrik çarpılma sınırları, koruma amaçlı giysiler ve PPE’lerin spesifik ark oranlardaki üç faz hata akımları ve devre kesicilerin açma zamanlarının olduğu tabloları da içermektedir.
Bazı önemli değişiklikler, çalışan ve işverenler tarafından açık olarak tanımlanan prosedürlere ait gereklilikleri etkilemektedir. İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetimi (OSHA), NFPA 70E’de detaylarıyla ortaya konan iş yeri güvenliği standartların uygulanmasını zorlamaktadır. Bu zorlama, bir elektrik kazasının ardından ya da normal bir saha denetimi ve teftiş süreci sırasında gerçekleşebilir.
Bilinmesi gereken 10 önemli faktör…
Bu gözden geçirilmiş standart hakkında bilinmesi gereken 10 önemli faktör şunlardır:
-
- NFPA 70E standardı elektrik, sinyalizasyon ve haberleşme ekipman ve kablo kanallarının kurulum, denetim, çalışma, bakım ve demontajı gibi faaliyetleri esnasında elektrik enerjisinin yol açabileceği tehlikelere karşı bu işleri yapan iş yeri çalışanlarının uygulaması gereken yöntemleri tanımlamaktadır.
-
- Söz konusu standart, elektrik çarpması tehlikelerine maruz olan çalışanlar ve acil durumlarda devreye girmekle sorumlu çalışanlar için geliştirilmiş eğitim gereklilikleri konusunda oldukça nettir. İlk müdahale ekibi, CPR ve AED kullanım metotları ve elektrik enerjisine maruz kalan kişiler için mağdur kurtarma prosedürleri konularında her yıl eğitilmelidir. Elektrik enerjisiyle çalışanların ya da çevresinde çalışanların tümü, 36 ayı geçmeyen aralıklarla tüm güvenlik prosedürleri ve tehlike tanımı konularında eğitim almalıdır. Ayrıca işveren, çalışanın iş uygulamalarındaki yetkinliğini göstermesinin ardından her çalışanın gerekli eğitimi almış olduğunu ve eğitimin içeriğini belgelemelidir.
-
- İşveren (ekipman sahibi); bir tesisteki elektrik kaynaklı tehlikeler, voltaj, enerji seviyesi ve elektrik devre koşulları için uygun olan faaliyetleri tanımlayan kapsamlı bir genel Elektrik Güvenliği Programı (ESP) uygulamalı ve bunu belgelemelidir. İyi yapılandırılmış ESP, elektrik kaynaklı tehlikelerin bulunduğu bir ortamda ya da bunun çevresinde çalışan tüm çalışanlara olası elektrik kaynaklı tehlikelere dair bir farkındalık kazandırmak üzere tasarlanmalıdır.
ESP’nin standartlara uygunluğu 36 ayı geçmeyen aralıklarda denetlenmelidir.
-
- Genel ESP’nin bir parçası olarak kapsamlı tehlike tespiti ve risk değerlendirme prosedürleri, 50 V ya da daha üzeri bir değerde çalışan elektrik ekipmanlarına maruz kalınan ya da başka bir elektrik kaynaklı tehlikenin olduğu herhangi bir elektrikle çalışma işine başlamadan önce tanımlanmalı ve kullanmalıdır. Bu prosedür iş hakkında bilgi verilmesini de kapsamalıdır.
-
- Saha çalışması, ESP prosedürlerinde yer alan gerekliliklerinin izlendiğini doğrulamak üzere denetlenmelidir. Denetim, söz konusu ESP ilke ve prosedürlerine uyulmadığını belirlediğinde eğitim programı, dokümantasyonu ve güvenlik prosedürlerine dair uygun gözden geçirmeler yapılmalıdır.
-
- Bir elektrik arkı durumunda oluşacak ark sınırının, arkın çalışma mesafesindeki etkisi ve ark sınırında bulunan insanların kullanması gereken PPE’yi belirlemek üzere ark tehlike analizi yapılmalıdır. Bu bilginin tamamı ya da belirli kısımları, uyarı levhası şeklinde uygun bir biçimde asılmalıdır.
Elektrik ark tehlike analizi, her beş yılda bir kez ya da daha kısa süre içinde yapılmalıdır (referans madde 130.5.)
-
- NEC (NFPA 70), Madde 110.16; endüstriyel kontrol panelleri, ve motor kontrol merkezleri gibi enerji altında çalışma ya da bakım yapılması gerekebilen elektrik ekipmanları için temel saha etiketleme gerekliliklerini sunmaktadır.
Bununla birlikte NFPA 70E Madde 130.5 (C), tehlike etiketlemesi için gerekli kılınan asgari bilgiye dair daha özel direktifleri de içermektedir.
Etiketin içeriği en azından aşağıdaki bilgilerden birini içermelidir:
-
- Mevcut enerji yükü ve uygun çalışma mesafesi
-
- Giyilecek elbisenin minimum ark koruma gereksinimleri
-
- Gerekli PPE seviyesi
-
- Ekipman için En Yüksek Tehlike/Risk Kategorisi (HRC)
Bunlara ek olarak:
-
- Nominal sistem voltajı
-
- Elektrik ark sınırı
Bu gereklilik için bir istisna söz konusudur: Eğer etiketler 30 Eylül 2012 tarihinden önce uygulanmışsa, mevcut enerji yükü ya da gerekli PPE seviyesini içermeleri halinde kabul edilebilirler.
-
- Uygun PPE’nin seçilmesi, kullanımı ve bakımı ile ilgili özel direktifler mevcuttur. Çalışanlar, elektrik ark sınırları dahilinde çalıştıkları durumlarda, kulak koruması, uygun baş koruması ve yüz, çene, alın, kulak ve boyun bölgesini korumak üzere bir yün başlık ve beklenen uyarıcı enerjiye maruz kalma durumunun 12 kalori/cm2’yi aşması halinde arka dayanıklı başlık kullanmak zorundadır.
Arka Dayanıklı (AR) kıyafet ya da diğer PPE artık gerekli kılınmaktadır. Söz konusu tanımlanan PPE seviyesi, bir elektrik arkına maruz bırakılarak test edilmiş olduğuna işaret eder. Bir ark dayanıklılığı olmaksızın Aleve Dayanıklı (FR) PPE, bir elektrik arkına maruz bırakılarak test edilmemiştir. FR dayanıklı PPE aleve karşı dayanıklıdır; ancak aleve dayanıklı PPE, Ark Dayanıklılığı göstermeyebilir. En güncel FR test gereklilikleri, Amerikan Test ve Materyaller Topluluğu’nun (ASTM) F1959-06 en son versiyonunda tanımını bulmaktadır.
-
- DC voltaj sistemlerinde elektrik çarpmasına karşı koruma yaklaşımı sınırları ile ilgili bilgi sağlamak adına NFPA 70E’ye yeni bir Tablo 130.4 (C) eklenmiştir. Bu yaklaşım sınırları, herhangi bir elektrik iletkeni ya da devre parçasından kalifiye bir çalışana olan mesafeyi temsil eder. DC ile ilgili bilgilerin eklenmesi, 2012 sürümünde büyük bir adımdır.
-
- Standardın bu ve daha önceki versiyonlarında işaret edilen HRC Tablolarının uygulamasına dair yanlış kullanım ya da yanlış anlamalar ciddi bir sorun teşkil etmektedir. Bahsi geçen tablolar, uygun hata akım seviyeleri ve aşırı akım cihazlarının açma süreçleri hakkında temel varsayımlara dayanmaktadır.
PPE seçiminde yaygın olmakla birlikte yanlış bir yaklaşım, tablolarda listelenen sistem hata akımı ve aşırı akım koruyucu cihaz çalışma süresi tarafından uygulanan sınırlamalar göz ardı edilerek sadece ekipman ve voltaj seviyelerine dayandırılmasıdır. Bu yaklaşım türleri, ya yaralanmaya yol açan çok az ya da hareket kabiliyetini riske sokabilen/azaltabilen çok fazla PPE’ye, elektrik enerjisi etrafında çalışanları maruz bırakabilir.
Elektrik enerjisi çevresinde çalışma yeterliliği olanlar için uygun koruma sağlamak amacıyla, kısa devre akımları ve tüm koruyucu cihazların açılış zamanlarını belirlemek üzere gerekli hesaplamalar yapılmalıdır. Sadece böyle bir durumda NFPA 70E’deki HRC tabloları etkin ve güvenli bir biçimde kullanılabilir.
*Yeni araştırma, yeni teknoloji ve sanayi girdisi sayesinde, elektrik güvenliği standardının en son baskısında çalışan güvenliği ve işveren sorumluluklarını etkileyen çok sayıda değişiklik ve ek yer almaktadır.